Al een tijdje wilde ik iets schrijven over overgewicht bij de kat, maar het kwam er maar niet van. Er zijn altijd genoeg dingen om te doen, dus het bleef een beetje liggen. Maar deze week werd ik dan toch weer geconfronteerd met de gevolgen van overgewicht in de meest negatieve vorm.

Veel drinken en veel plassen

In de agenda stond bij de afspraak: kat met PUPD sinds een half jaar. De term PUPD staat voor Polyurie- Polydipsie, wat zoveel betekent als veel plassen en veel drinken. De oorzaken zijn velerlei: nierproblemen, leverproblemen, te snel werkende schildklier en suikerziekte zijn de meest voorkomende.

De patiënt was een 10 jaar oude kat die alhoewel nog attent en vrolijk, sterk was vermagerd. De blaas was goed gevuld en een urine monster makkelijk verkregen. Het urineonderzoek gaf overduidelijk glucose aan. Nu zijn er meer redenen waarom een kat glucose in de urine kan hebben, maar de meest voorkomende is suikerziekte. Een bloedonderzoek moest uitwijzen of ook het bloedglucose en fructosamine verhoogd was, en zo ja dan was de diagnose Diabetes Mellitus rond.

Ik besprak één en ander met de eigenaar en legde ook in het kort uit waar de behandeling van suikerziekte uit bestond (2 x daags geven van injecties met insuline). So far so good dacht ik………………
Helaas, wilde de eigenaar niet behandelen.

Behandeling?

Ik weet dat lang niet iedere eigenaar zijn kat kan of wil behandelen tegen suikerziekte. Als dierenarts zijn dit lastige zaken, je bent immers dierenarts geworden om dieren beter te maken.  En suikerziekte is op zich goed te behandelen, alhoewel het wel veel vraagt van de eigenaar (2 x daags insuline spuiten betekent ook dat je niet even makkelijk later thuis kan komen of een weekendje of zelfs een dagje weg kan, zonder van alles te moeten regelen).

Beter dus om te voorkomen dat katten suikerziekte krijgen en daarmee kom ik dan op het eigenlijke onderwerp van dit verhaal: overgewicht bij de kat, hoe krijgen we de kilo’s er af! Want de belangrijkste oorzaak van suikerziekte bij katten is het hebben van overgewicht.

Voorkomen of vroegtijdig behandelen van overgewicht is een belangrijke stap in de voorkoming van suikerziekte.

Dat dit moeilijk kan zijn, dat is zeker waar. Maar het is niet onmogelijk! Het is wel belangrijk dat je als eigenaar goed gemotiveerd bent en blijft, het vergt namelijk wel wat aanpassingen en doorzettingsvermogen. Dat heb ik zelf gemerkt toen Streep moest afvallen.

Streep is inmiddels 7 jaar en hij is het prototype kater met overgewicht. Alhoewel hij naar buiten kan wanneer hij wil, vertoeft hij meestal bij ons binnen. Jaar na jaar groeiden de grammen of zeg maar gerust kilo’s er bij tot hij op een bepaald moment bijna de 8 kg aan tikte. 7,9 Kilo om precies te zijn. Er was echt serieus sprake van gevaarlijke obesitas. Iedere kat met deze hoeveelheid overgewicht die op het spreekuur komt krijgt de volgende woorden te horen: je kat heeft overgewicht en moet afvallen!

Tijd dus om zelf te gaan doen wat ik anderen altijd adviseer! You have to practice what you preach! En nu maanden later kan ik in ieder geval alvast verklappen dat het heel goed is gelukt. Streep weegt inmiddels 6,1 kg. En alhoewel hij nog niet op zijn streefgewicht zit, is hij ruimschoots uit de gevarenzone! Want dat het gevaarlijk is om zoveel overgewicht te hebben, dat is een ding wat zeker is.

Heb je een kat met overgewicht? Dan kunnen de volgende stappen je helpen om je kat zijn ideale gewicht te laten bereiken.

1. Een goed begin is het halve werk:

• Laat je kat nakijken door de dierenarts! Je kunt je kat alleen veilig laten afvallen als hij gezond is. We schreven vorige week al dat overgewicht ongezond is. Een te dikke kat loopt veel meer kans op het krijgen van suikerziekte, blaasproblemen, slijtage van gewrichten en huidproblemen dan een kat met een normaal gewicht. Bovendien werkt het afweersysteem minder goed en hebben ze een verhoogd narcose risico.
• Bepaal de Body Condition Score (BCS) van je kat. Is je kat behalve te zwaar verder gezond dan kan de dierenarts de lichaamsconditiescore (BCS, body condition score) bepalen.
• Bepaal het streefgewicht van je kat (of laat dit door de dierenarts bepalen) aan de hand van de Body Condition Score. 
  • Het streefgewicht is het gewicht wat je kat zou moeten wegen. Bij erg overwichtige katten is het aan te raden om het afvallen in twee fases op te delen, zodat je een eerste en een tweede streefgewicht hebt. Bijvoorbeeld: je kat weegt 8 kg met een uiteindelijk streefgewicht van 4 kg. Je kunt hem dan eerst af laten vallen tot 6 kg en als hij dat eenmaal bereikt heeft doorgaan tot het tweede streefgewicht. Het grote voordeel hiervan is dat de kat minder drastisch beperkt wordt in zijn voer, waardoor het beter vol te houden is. Het duurt wel langer, maar heeft minder het risico dat er vroegtijdig afgehaakt wordt.
  • Een andere manier om het streefgewicht van je kat te bepalen is te kijken naar het lichaamsgewicht op 1-jarige leeftijd. Dit is over het algemeen een goede indicatie van het ideale gewicht van je kat!

2. Wat en hoeveel voer?

• Kies een geschikte voeding. Om af te kunnen vallen moeten er minder calorieën in je kat gaan dan dat hij verbruikt. Zo simpel is het. Net als bij ons. Dat doe je het beste met een speciaal afval dieet. Zo’n dieet bevat minder calorieën per gram, maar voldoende vitamines en mineralen. Waarom niet gewoon minder brokjes van het huidige voer? Twee redenen:
  • Ten eerste, normaal kattenvoer bevat veel meer calorieën per gram, je moet dus veel minder gram geven in vergelijking met een afvaldieet. (bijvoorbeeld: stel je kat mag 150 kCal per dag hebben, gewoon voer bevat 300 kCal per 100g, en afval voer bevat 200 kCal per 100g. Van het gewone voer mag hij dan 50 g hebben, terwijl hij dan van het dieetvoer 75 g zou mogen hebben!
  • Ten tweede, als je van het normale kattenvoer de helft minder gaat voeren, krijgt je kat ook de helft minder vitamines en mineralen. Daarnaast krijgt hij ook drastisch minder eiwitten binnen op deze manier, waardoor hij spieren af breekt in plaats van vetten. En dat is nu juist niet wat we willen! Laat je door je dierenarts informeren over de verschillende voedingen die geschikt zijn voor je kat (rekening houdend met eventuele andere medische beperkingen).
• Geef naast brokjes ook nat voer. Vaak wordt gedacht dat nat voer een dik maker is maar niets is minder waar! Nat voer bevat per 100g minder calorieën dan droog voer terwijl het wel een verzadigd gevoel geeft. Bovendien bevat nat voer meer vocht wat vele voordelen heeft. Twee keer per dag nat voer en tussendoor brokjes is daarom een prima keuze.
• Weeg het voer nauwkeurig af. De brokjes moeten dagelijks op een keukenweegschaal afgewogen worden omdat afmeten met een beker niet nauwkeurig genoeg is. 10 Brokjes extra per dag betekent 12 % stijging in lichaamsgewicht en een toename van 0,5 kg vet per jaar.
• Stop met het geven van tussendoortjes. Kattensnoepjes bevatten veel calorieën en weinig gezonde voedingsstoffen. Geef in plaats daarvan een brokje van het dieet voer ( wat je vooraf afgewogen hebt). Ook ons eten is niet geschikt, kleine stukjes kaas en worst zijn voor een kat enorme dik makers!
• Wil je toch een verantwoord tussendoortje geven, geef dan Inaba Churu op bijvoorbeeld een Lickymat. De meeste katten zijn dol op deze vloeibare snack en er zitten zeer weinig calorieën in. 

3. Hoe voer je en hoe vaak?

• Voer je kat minimaal 5 porties per dag, het liefst meer. Geef ‘s ochtends en s’ avonds nat voer en verdeel de porties brokjes over de dag en nacht. Katten eten van nature vaak kleine porties per dag (muizen, vogeltjes) en minder dan 5 x per dag is niet kat vriendelijk! Bekijk anders ook onze video hier over.
• Gebruik een voerautomaat: ben je regelmatig van huis of wil je je kat ook in de nacht voeren ( is ten zeerste aan te raden) maak dan gebruik van een voerautomaat die je op gezette tijden met brokjes vult.
• Laat je kat puzzelen. Het voeren in voerpuzzels heeft vele voordelen, maar bekeken vanuit het perspectief van overgewicht zijn dat er drie:
  • het duurt langer voor dat de kat zijn brokjes op heeft;
  • het voorkomt schrokken wat beide als voordeel heeft dat de kat zich eerder verzadigd voelt waardoor hij eerder stopt met eten;
  • de kat beweegt meer.4. Meer katten huishoudens:

Heb je meerdere katten in huis dan is het een stuk lastiger om er een af te laten vallen. Vaak is de te dikke kat degene die ook van de andere kat zijn brokjes eet.

• Maak gebruik van een surefeed voerbak: In bovenstaande gevallen kun je de kat(ten) die niet af hoeven te vallen uit een surefeed laten eten. Zo kunnen zij onbeperkt eten terwijl de dikke kat er niet bij kan.
• Plaats een intern kattenluik. Ook een handige manier om te zorgen dat bepaalde katten niet bij al het voer kunnen. In een deur naar bijvoorbeeld een slaapkamer zet je een kattenluik op chip. Stel die zo in dat de dikke kat er niet door kan en voer de andere katten in de ruimte achter het luik.
• Gebruik een kierstandhouder of een haakje en oog: In plaats van een intern kattenluik kun je ook een deur kierstandhouder of haakje en oog gebruiken die je zo af stelt dat alleen de dikke kat er niet door kan. Voer voor de andere katten zet je dan aan de andere kant van de deur. Dit werkt goed totdat je dikke kat zo slank is geworden dat hij er ook door kan.

5. Weeg je kat wekelijks!

Dit is noodzakelijk omdat je goed op moet letten of je kat niet te snel afvalt. Dikke katten die in korte tijd afvallen kunnen leververvetting krijgen en doodziek worden. Een normaal afval percentage is 0,5 tot 2 % van het lichaamsgewicht per week. Meer dan dat is niet gezond, dan moet je meer gaan voeren en laten door je dierenarts laten controleren of er niets mis is met je kat.

• • Je kunt je kat wegen op een babyweegschaal, maar die hebben de meeste mensen niet in huis.
  • Je kunt ook een mensen weegschaal gebruiken, mits hij digitaal is. Je kat valt af in grammen niet in kilogrammen. Dat is alleen op een digitale weegschaal te zien. Stel je kat weegt nu 8 kg en hij valt 1% per week af, dat is dan dus 80 g per week. Dat zie je niet op een analoge weegschaal. Dat zie je ook niet met het blote oog. Daarom MOET je je kat elke week wegen. Gebruik je een digitale weegschaal voor mensen, weeg dan jezelf + kat ( kat op arm) en daarna alleen jezelf. Het verschil is het gewicht van de kat. Noteer dit op de kalender of in je agenda.

6. Laat je kat bewegen!

Afvallen lukt alleen als er minder in gaat dan er uit gaat. Tot nu toe hebben we het alleen gehad over het eerste deel: minder er in. Terwijl het tweede deel van net zoveel belang is. Doe je beide dan heb je het beste resultaat. Het voordeel van meer bewegen is natuurlijk dat het afvallen sneller gaat, maar ook dat je kat meer spieren krijgt. En spieren verbruiken meer energie, zelfs in rust. Bovendien zul je merken dat je kat makkelijker en beter gaat bewegen.

• Speel dagelijks op vaste tijden met je kat met een speelhengel, 2 x per dag 2 minuten om mee te beginnen. Bouw dit langzaam op.
• Verstop brokjes. Vaak is het zo dat dikke katten in het begin niet zo te porren zijn voor een spelletje met een speelhengel. Meestal zijn ze echter wel geïnteresseerd in brokjes. Maak daar dus gebruik van. Je kunt bijvoorbeeld brokjes in huis verstoppen zodat je kat op zoek moet naar de brokjes voordat hij kan eten = beweging.
• Gooi de brokjes één voor één  een andere kant uit zodat je kat er achter aan loopt.
• Gooi de brokjes de trap op en af zodat je kat op en neer loopt.

7. Wanneer is het einde in zicht?

Houdt er rekening mee dat het weken tot maanden kan duren tot je kat zijn streefgewicht of ideale gewicht heeft bereikt. Dat is helemaal niet erg, sterker het is juist goed dat het wat langer duurt. Katten die snel afvallen, gaan vaak jojoën net zoals mensen. Langzaamaan een stabiel en gezond lichaamsgewicht bereiken is dus veel beter. Stel dat je kat 8 kg weegt, met een streefgewicht van 6 kg, betekent dat dat er 2 kg af moet. Bij 1% = 80g gewichtsverlies per week duurt het 25 weken totdat je kat op zijn streefgewicht zit. Een half jaar dus!

Het duurt even, maar dan heb je ook wat! Want doordat je kat een gezond gewicht heeft, leeft hij gemiddeld 2 jaar langer dan een kat met overgewicht. Dat betekent dus 2 jaar langer genieten van je lieveling. Wie wil dat nou niet? 

Meer weten of hulp nodig? Je kunt altijd contact met me opnemen voor een telefonisch consult of een gedragsconsult aan huis.