De geur van angst

Mensen hebben, in vergelijking tot katten, een slecht gevoel voor geur. Chemisch gezien gebeurt er veel om ons heen waar wij totaal geen weet van hebben. Terwijl katten, maar ook andere zoogdieren, met name gebruik maken van geuren om met elkaar te communiceren en om aan te geven dat er een gevaarlijke situatie dreigt.

Een kat verspreidt in een gevaarlijke situatie zogenaamde alarm feromonen. Feromonen zijn chemische signaalstoffen die katten veelvuldig gebruiken om onderling te communiceren. Alarm feromonen geven het signaal af dat er een gevaarlijke situatie dreigt. Ze kunnen er voor zorgen dat een kat verstijfd, wegvlucht, zich gaat verstoppen of zich gaat verdedigen door middel van blazen, grommen, bijten of krabben.

De consequenties van angst

Tot op zekere hoogte, is angst en stress een voordeel. Het zorgt er immers voor dat een kat wegrent voor gevaar. Te veel of te lang hebben van angst en stress heeft echter nadelige gevolgen. Net als bij mensen zorgt dit bij de kat voor emotionele en lichamelijke problemen. Onnodige angst heeft emotionele, lichamelijke en gedragsmatige nadelen die de kwaliteit van leven sterk beïnvloeden.

Lichamelijk effecten

De lichamelijke effecten van angst zijn: verhoogde bloeddruk, toegenomen stresshormonen (cortisol), een verminderd immuunsysteem en een verminderde mogelijkheid om om te gaan met stressvolle situaties.

Een gestreste kat is gevoeliger voor ziektes en infecties doordat de verhoogde cortisol waardes (stresshormonen) het afweer apparaat onder drukken waardoor infecties makkelijker tot ziekte kunnen leiden. Een kat kan ook last hebben van bijvoorbeeld braken en diarree als gevolg van (chronische) angst en stress.

Emotioneel

Angst veroorzaakt sterke negatieve associaties bij een kat. Als deze angst niet op de juiste manier behandeld wordt zullen de emotionele reacties ook bij milde angst met de tijd verergeren. Het is belangrijk om de signalen van angst (lage lichaamshouding, grote pupillen, schichtig zijn, verstoppen) als eigenaar te onderkennen en op een juiste manier te benaderen. Als deze manier van communiceren niet werkt heeft de kat uiteindelijk geen andere keuze dan op een duidelijker manier aan ons te laten weten dat hij hulp nodig heeft (bijvoorbeeld door te grommen en te blazen, te krabben of te bijten).

Dierenarts

Je ziet dit soort situaties vaak bij de dierenarts. Een angstig kitten zal bij de eerste en tweede vaccinatie misschien willen vluchten en blazen. Maar bij de derde keer dat de kat naar de dierenarts gaat, weet hij al wat hem te wachten staat. Van angst kan hij plassen of poepen in het reismandje, of de hele weg naar de dierenarts miauwen. Traumatische ervaringen zoals stijf vast gehouden worden (gebrek aan controle) zetten zich vast in de kat zijn brein. De kat onthoudt deze negatieve ervaringen net als dat wij dat doen.

Makkelijk te hanteren?

Angstige katten kunnen lastig te hanteren zijn, ze willen niet aangehaald worden, verstoppen zich vaak en kunnen zich agressief gedragen in de vorm van krabben en bijten als ze in het nauw gedreven worden. Een heel groot deel van de angstige katten zal echter juist verstijfd zijn van angst (frozen fear) en daardoor juist makkelijk te hanteren en behandelen. Hun angst is echter niet minder erg!

Zorg voor een goede basis!

Vertrouwen krijgen in de situatie en zonder angst leven begint met een veilige thuis situatie. Zorg dat je huis net zo comfortabel is voor je kat als dat het voor jou is. Biedt voldoende verstop- en slaapplekjes waarin hij zich terug kan trekken als hij dat nodig vindt en stoor hem niet als hij hier ligt. Zorg voor voldoende eet- en drinkplekken die ver uit elkaar en ver uit de buurt van de kattenbak staan. Zorg voor al deze ‘bronnen’ voor elke kat 1 + 1 extra. Maak gebruik van goede krabmogelijkheden en zet deze op de juiste locaties. Speel op vaste tijden met je kat indien de kat dit wil.

Lichamelijk contact

Veel angstige katten houden niet van lichamelijk contact. Sterker nog, hun angst wordt alleen maar groter als je ze benadert en aanraakt en zelfs alleen al door naar ze te kijken kunnen ze verstijfd van angst raken. Zorg daarom dat je weet hoe katten communiceren, leer hun lichaamstaal te begrijpen en laat je kat bepalen of hij een interactie met jou wil of niet. Ook dit kun je zien aan zijn lichaamstaal.

Hulp nodig?

In veel gevallen is het echter verstandig om professionele hulp in te schakelen. Als fear free gecertificeerde professionals helpen wij je graag met tips en adviezen door middel van een telefonisch consult of een gedragsconsult aan huis.